بیماری لثه چیست و چگونه درمان می شود؟

بیماری لثه که با عناوین دیگری مانند پریودنتیت یا بیماری پریودنتال هم شناخته می شود، نوع عفونت جدی و خطرناک لثه است که به بافت نرم لثه آسیب می رساند. این بیماری اگر درمان نشود به استخوان فک و استخوان حمایت کننده دندان آسیب می رساند و در نهایت ممکن است منجر به از دست دادن دندان شود.

بیماری پریودنتال بسیار شایع است، اما امکان پیشگیری از آن وجود دارد. این بیماری معمولاً نتیجه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به شکل مناسب است. حداقل ۲ بار مسواک زدن در طول روز و استفاده منظم روزانه از نخ دندان و دهان شویه، در کنار مراجعه منظم به دندانپزشک مواردی هستند که شانس موفقیت درمان بیماری لثه را افزایش می دهند و از پیشرفت آن جلوگیری می‌کنند.

علائم بیماری لثه

وقتی که از یک لثه سالم صحبت می کنیم، منظور ما یک بافت صورتی رنگ محکم است که به طور مناسب اطراف دندان ها را گرفته و از آنها حمایت می‌کند. اما اگر این بافت تحت تاثیر باکتری ها قرار گیرد نشانه هایی پیدا می‌کند که تحت عنوان نشانه های پریودنتیت شناخته می‌شوند:

• لثه های متورم و ملتهب به رنگ قرمز پررنگ
• لثه های حساس به لمس شدن
• لثه هایی که به راحتی خونریزی می کنند
• لثه هایی که در اثر مسواک زدن خونریزی می کنند
• بوی بد دهان
• نامرتب شدن و جابجایی دندانها
• لق شدن دندان ها
• احساس درد هنگام جویدن و گاز زدن
• فاصله گرفتن دندان ها و ایجاد شکاف بین دندانی
• تحلیل لثه و عقب نشینی آنها نسبت به محل طبیعی خود
• تغییر در نحوه قرارگیری دندانها به ویژه به هنگام فشردن آنها روی یکدیگر

بیماری لثه

عوامل تاثیر گذار در ایجاد بیماری پریودنتال

 در بیشتر موارد، رشد پلاک به عنوان اصلی ترین عامل ایجاد پریودنتیت یا همان بیماری لثه در نظر گرفته می شود. پلاک یک لایه نازک و چسبنده است که عمدتاً از باکتری تشکیل شده و در صورتی که از بین نرود لثه های فرد را بیمار می کند. اما در مورد عوامل این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشکیل پلاک روی دندان ها: نشاسته و قند موجود در مواد غذایی معمولاً توسط باکتری های موجود در دهان مصرف می شوند و به مرور زمان یک لایه چسبناک به اسم پلاک تشکیل می دهند. اگرچه پلاک دندان در مراحل اولیه به کمک مسواک زدن و کشیدن نخ دندان از بین می رود، اما به سرعت جایگزین می شود.
• تبدیل شدن پلاک به تارتار: اگر پلاک دندان به شکل مناسب پاک نشود به مرور زمان تبدیل به یک لایه سخت و محکم به اسم تارتار شده که برداشتن آن دشوارتر است. احتمال تشکیل تارتار در فضای بین دندانی و در زیر لثه وجود دارد و پاک کردن آن با مسواک و نخ دندان امکان پذیر نیست. به همین دلیل به راحتی منجر به بیماری لثه می شود.
• التهاب مزمن لثه: کسانی که از التهاب مداوم لثه رنج می برند، در نهایت منجر به ایجاد یک ناحیه عفونی بین لثه ها و دندان شده که با پلاک و تارتار همراه است. همزمان شدن همه این شرایط و در صورت عدم درمان، عفونت عمیقی به وجود می‌آید که در از بین رفتن بافت لثه و استخوان فک تاثیرگذار است و ممکن است شما چند دندان خود را از دست دهید.

عوامل موثر در بیماری لثه

مواردی که گفته شد به عنوان عوامل اصلی ایجاد بیماری پریودنتال هستند. در این بین انجام برخی فعالیت ها باعث می شود که شرایط لثه ها بدتر شده و مشکلاتی برای فرد به وجود بیاید که بیماری لثه هم تشدید شود. این عوامل عبارتند از:

• کشیدن سیگار یا جویدن تنباکو
• تغییرات هورمونی مانند دوران بارداری یا دوران یائسگی در زنان
• مصرف مواد مخدر تفریحی مانند ماری جوانا
• اضافه وزن و تغذیه نامناسب مانند کمبود ویتامین c
• مشکلات ژنتیکی مانند خشکی دهان
• برخی داروهای خاص که با خشکی دهان و لثه همراه هستند
• برخی بیماری های خاص مانند دیابت یا بیماری کرون

عوارض احتمالی بیماری پریودنتیت

بیماری لثه در نهایت ممکن است منجر به از دست دادن دندان شود. از طرف دیگر احتمال ورود باکتری ها از طریق لثه ها به جریان خون وجود دارد و این می‌تواند آنها را به سایر قسمت‌های بدن هم انتقال داده و روی آنها تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، در تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که بیماری پریودنتال در مواردی مانند بیماری تنفسی، مشکلات کنترل قند و دیابت، بیماری عروق کرونری و همچنین آرتریت روماتوئید تاثیر گذار است.

راهکارهای پیشگیری از بیماری پریودنتال

بهترین راه برای پیشگیری از پریودنتیت این است که از برنامه‌های بهداشت دهان و دندان پیروی شود و از تشکیل پلاک روی دندان‌ها جلوگیری شود. این برنامه ها هرچه زودتر شروع شوند تاثیر مثبت آنها روی زندگی فرد هم سریعتر خواهد بود. اما به طور کلی برای جلوگیری از بیماری لثه موارد زیر را رعایت کنید:

• بهداشت خوب دهان و دندان: این یعنی حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز هم از نخ دندان استفاده کنید. استفاده از نخ دندان قبل از مسواک زدن به شما امکان تمیز کردن باکتری ها و مواد غذایی بین دندان ها را می دهد. در واقع رعایت بهداشت دهان و دندان از ایجاد پلاک روی دندان ها و در نتیجه تبدیل آن به تارتار جلوگیری می کند.
• ویزیت های منظم دندانپزشکی: به طور کلی سعی کنید که هر ۶ ماه یکبار به طور مرتب به دندان پزشک یا متخصص دندانپزشکی لثه و جراحی فک مراجعه کنید. این افراد می‌توانند عوامل خطرزا و مشکلات احتمالی شما را مانند خشکی دهان یا مصرف برخی داروها یا سیگار کشیدن را تشخیص دهند و توصیه های درمانی مناسب را در اختیار شما بگذارند.

بیماری لثه

درمان بیماری لثه

درمان بیماری پریودنتال توسط متخصص جراحی لثه (پریودنتیست) انجام میشود. هدف اولیه از راهکارهای درمانی، تمیز کردن پاکت های عفونی در اطراف دندان ها و جلوگیری از آسیب احتمالی به استخوان فک است. بهترین گزینه برای معالجه موفقیت آمیز حالتی است که شما بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید. به طور کلی گزینه‌های درمانی شامل دو گروه درمان های غیر جراحی و جراحی می شوند:

گزینه های درمانی غیر جراحی

اگر شدت بیماری لثه در فرد کم باشد و اصطلاحاً با پریودنتیت پیشرفته مواجه نباشیم، معمولاً دندانپزشک روش‌های غیر تهاجمی را پیشنهاد می دهند که شامل موارد زیر می شوند:

• جرم گیری دندان: جرم گیری دندان یا تمیز کردن حرفه ای، کاری برای جدا کردن تارتار و پلاک از سطح دندان و زیر لثه است که ممکن است با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند لیزر یا دستگاه التراسونیک انجام شود.
• تمیز کردن ریشه دندان: متخصصان دندانپزشکی با استفاده از شیوه‌های مختلف سطوح ریشه را تمیز می کنند و از تاثیر پلاک و تارتار روی قسمت های مختلف لثه جلوگیری می کنند.
• مصرف آنتی بیوتیک: استفاده از آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی در کنترل عفونت باکتریایی تاثیر گذار است. پریودنتیست ممکن است برای فرد شستشوی دهان با مواد آنتی بیوتیکی یا حتی قرار دادن ژل های حاوی آنتی بیوتیک در فضای بین دندان ها و لثه ها را تجویز کند. آنتی بیوتیک های خوراکی هم برای از بین بردن باکتری های ایجاد کننده عفونت هم کارآمد هستند.

روش های جراحی درمان بیماری لثه

در برخی موارد شدت پیشرفت بیماری پریودنتال دندانپزشک را مجبور می‌کند که به سراغ راهکارهای جراحی و تهاجمی برود. این راهکار ها شامل موارد زیر می شوند:

• جراحی فلپ: در این وضعیت دندانپزشک برش کوچکی در لثه بیمار ایجاد می‌کند و قسمتی از بافت لثه را بلند میکند تا ریشه ها به شکل بهتری در معرض دید قرار گیرند. در نهایت بعد از تمیز کردن حرفه ای ریشه دندان و بافت زیر لثه، بافت فلپ به محل قبلی برگردانده می شود.
• پیوند بافت نرم: اگر پیشرفت بیماری لثه به شکلی باشد که بافت لثه از بین برود، دندان پزشک مجبور است که بافت نرم لثه را مجدداً بازیابی کند. در این وضعیت دندانپزشک می‌تواند از بافت کام دهان یا از دیگر مناطق بدن استفاده کند و به محل آسیب دیده بخیه بزند تا از تحلیل لثه جلوگیری کرده و وضعیت آن را به حالت طبیعی برگرداند.
• پیوند استخوان: اگر شرایط بیمار به شکلی باشد که در معرض تحلیل استخوان فک قرار گرفته باشد، دندانپزشک مجبور است که از پیوند استخوان استفاده کرده و از این طریق از افتادن دندان جلوگیری میکند.
• استفاده از پروتئین های تحریک کننده بافت: در این شیوه دندانپزشک از یک ژل مخصوص روی ریشه دندان بیمار استفاده می کند که حاوی پروتئین های خاصی بوده که در ایجاد مینای دندان نقش دارند و منجر به رشد استخوان و ایجاد لثه محکم می شود.

مهمترین کاری که شما در مورد بیماری لثه می‌توانید انجام دهید این است که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید تا در معرض این بیماری قرار نگیرید. در ضمن هر شش ماه به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت شما را تحت نظر گرفته و از ایجاد بیماری جلوگیری کند.