آبسه لثه و دندان: همه چیزی که باید بدانید

آیا تا بحال حس کرده اید که لثه شما ورم کرده و در یک نقطه از دهان خود درد عاجز کننده ای حس می کنید؟ این ممکن است نشانه ای از یک آبسه لثه یا آبسه دندان باشد، یک موضوع جدی دندانپزشکی که نادیده گرفتن آن می تواند به پیامدهای شدیدی از لقی دندان گرفته تا از دست دادن دندان منجر شود.

آبسه دندان تجمع چرک است. این آبسه می تواند در داخل دندان ها، لثه ها یا در استخوانی که دندان های شما را در جای خود نگه می دارد، تشکیل شود. این آبسه ناشی از عفونت باکتریایی است.

آبسه ایجاد شده روی لثه ها با نام التهاب لثه نيز شناخته می شود. آبسه لثه به صورت برجستگی های متورم روی سطح لثه ظاهر می شود. علت اصلی التهاب لثه، باکتری ها هستند كه اغلب از پلاک، ذرات مواد غذایی یا پوسیدگی دندان ناشي مي شوند که منجر به عفونت در زیر لثه می شوند. در برخي موارد نادر، التهاب لثه مي تواند نشانه سرطان دهان باشد.

با توجه به اينكه كدام قسمت از لثه دچار التهاب است، مشکل در یکی از این سه نوع، طبقه بندی می شود:

• در خط لثه: آبسه و التهاب لثه، ناشی از عفونت باکتری هایی است که به دنبال جراحت در دهان بر روی لثه ها اثر می گذارند. ذرات مواد غذایی موجود در لثه نیز می توانند علت این امر باشند.
• در ریشه دندان: آبسه پری اپیکال، در نوک ریشه دندان شکل می گیرد. به دلیل محل قرارگیری عفونت، موجب ایجاد فشار و در نتیجه درد استخوان و دندان می شود. عصب کشی یا کشیدن دندان فشار و درد را تسکین می دهد.
• در بافت های پشتی دندان ها: آبسه پریودنتال، به دلیل رشد باکتری ها در یک پاکت پریودنتال ایجاد می شود. عدم درمان آن، منجر به صدمات جبران ناپذیری به استخوان و الیاف اطراف می شود و منجر به افتادن و از دست رفتن دندان ها می شود.

آبسه، در واقع یک کیسه پر از پوست و باکتری در نقطه ای از لثه یا اطراف ریشه دندان است. در حقیقت می توان آن را به یک بالون پر از عفونت تشبیه کرد که اگر بترکد، باکتری ها را در سراسر بدن پخش می کند.

آبسه دندان و لثه چیست؟

آبسه یک تجمع چرک ناشی از عفونت باکتریایی است که می تواند در نواحی مختلف دهان شکل بگیرد:

• آبسه پری اپیکال (نوک ریشه): این نوع آبسه در نوک ریشه دندان ایجاد می شود و معمولاً به دلیل پوسیدگی عمیق یا ترک دندان رخ می دهد. باکتری ها به پالپ دندان (بافت نرم داخلی) نفوذ کرده و باعث عفونت می شوند. این نوع آبسه تحت عناوین دیگر نیز شناخته می شود از جمله: آبسه دندان؛ عفونت دندان؛ آبسه دندانی؛ آبسه دندانی آلوئولار؛ آبسه دندانی.
• آبسه پریودنتال (لثه ای): این آبسه در لثه ها و بافت های حمایتی دندان شکل می گیرد و معمولاً نتیجه بیماری های لثه پیشرفته است.

جدول مقایسه ای: آبسه پری اپیکال در مقابل آبسه پریودنتال

ویژگی	آبسه پری اپیکال	آبسه پریودنتال
محل ایجاد	نوک ریشه دندان	بافت های لثه و ساختارهای حمایتی دندان
علت اصلی	پوسیدگی عمیق یا ترک دندان	بیماری های لثه پیشرفته
علائم مشترک	درد شدید، حساسیت به دما، تورم	تورم لثه، درد هنگام جویدن، ترشح چرک
درمان های معمول	درمان ریشه، آنتی بیوتیک، کشیدن دندان در موارد شدید	تخلیه آبسه، جرم گیری عمیق، آنتی بیوتیک

📞اگر هر یک از این علائم را تجربه می کنید، همین امروز با کلینیک دکتر عباس گشاده رو از طریق شماره ۰۲۱۲۸۴۲۳۹۳۸ تماس بگیرید تا وقت مشاوره ای رایگان برای شما تنظیم کنیم.

تفاوت آبسه لثه با آبسه دندان

🦷 اگر تا به حال با درد، تورم یا طعم بد در دهان روبرو شده اید، ممکن است با آبسه لثه یا آبسه دندان مواجه شده باشید. هرچند این دو شرایط شباهت هایی دارند، اما در واقع ماهیت، محل و شدت آنها متفاوت است و به درمان های تخصصی متمایز نیاز دارند.

آبسه لثه در بافت نرم اطراف دندان ایجاد می شود، جایی که میکروب ها در اثر گیر کردن ذرات غذا یا تجمع پلاک، باعث عفونت و تشکیل چرک می شوند. در مقابل، آبسه دندان به علت نفوذ باکتری به پالپ یا ریشه دندان و سپس استخوان فک ایجاد می شود و معمولاً شدیدتر، دردناک تر و خطرناک تر است.

🎯 مهم ترین تفاوت: آبسه لثه سطحی است و در بافت نرم ایجاد می شود، در حالی که آبسه دندان به بافت های عمیق تر مانند ریشه و استخوان نفوذ می کند.

نحوه ایجاد آبسه لثه

آبسه لثه به عنوان یک کیسه عفونی در بافت لثه طبقه بندی می شود. از آنجا که عفونت ایجاد شده است، بدن با ارسال گلبول های سفید برای پاکسازی و مبارزه با عفونت واکنش نشان می دهد. برای انجام این کار، آنها در تلاش برای قطع باکتری و از بین بردن آن، تورم ایجاد می کنند. پس از مرگ این گلبول های سفید، آنها به عنوان عفونتی در نوک ریشه جمع می شوند و این باعث تشکیل آبسه می شود. آبسه یک کیسه چرکی بزرگ و دردناک است که در نتیجه ایجاد می شود. اگر آبسه درمان نشود، استخوان را از بین می برد و باعث می شود عفونت از لثه ها به داخل دهان منتقل شود.

علت آبسه  لثه

تصور کنید یک بادکنک کوچک پر از عفونت درون لثه شما پنهان شده؛ فشارش روز به روز بیشتر می شود، تا زمانی که یا می ترکد یا درد غیرقابل تحملی ایجاد می کند. این، توصیف ساده ای از آبسه لثه است؛ مشکلی شایع اما خطرناک که نباید دست کم گرفته شود.

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

شایع ترین علت آبسه لثه، پلاک های باکتریایی است که در اثر مسواک نزدن منظم، استفاده نکردن از نخ دندان، و نادیده گرفتن جرم گیری دوره ای در کنار خط لثه ایجاد می شوند.

📌 مثل این است که اجازه دهید یک لکه روغن کوچک، سال ها روی لباس تان بماند؛ در نهایت پوسیده اش می کند.

پوسیدگی شدید یا ترک عمیق دندان

وقتی پوسیدگی آنقدر پیشرفت کند که به عصب دندان برسد، یا ترک عمیقی در دندان ایجاد شود، باکتری ها از این راه وارد شده و منجر به عفونت دندان و لثه و بروز آبسه می شوند.

عملیات ناموفق دندانپزشکی یا ترمیم ناقص

پرکردگی های قدیمی یا نامناسب، روکش های ناکامل، و درمان های ریشه ناقص، گاهی فضایی برای رشد باکتری ها ایجاد می کنند که منجر به آبسه لثه یا دندان می شوند.

ضربه یا فشار به دندان

زمین خوردن یا برخورد شدید که منجر به مرگ پالپ دندان می شود (حتی بدون درد اولیه)، می تواند در آینده زمینه ساز آبسه شود.

بارها مشاهده کرده ام که بیماران علائم آبسه را هفته ها یا حتی ماه ها نادیده می گیرند. بسیاری از آنها ابتدا به دنبال “انواع قرص آبسه دندان” می گردند یا روش های خانگی را امتحان می کنند. اما واقعیت این است که:

✅ آبسه فقط با دارو کنترل نمی شود؛ ریشه عفونت باید از بین برود.

علائم آبسه لثه

آیا تا به حال دچار درد ناگهانی و تیرکشنده ای در لثه خود شده اید؟ یا شاید متوجه برآمدگی کوچکی روی لثه تان شده اید که با فشار دادن، مایع بدبویی از آن خارج می شود؟ اگر پاسخ شما مثبت است، ممکن است با آبسه لثه روبرو باشید؛ یک بیماری جدی که بی توجهی به آن می تواند مانند آتشی زیر خاکستر، سلامتی دندان ها و حتی استخوان فک را تهدید کند.

در اغلب موارد آبسه لثه با درد همراه است اما در برخی موارد نادر آبسه لثه دردناک نیست. معمولاً درد اولین نشانه وجود آبسه در لثه های شما است. پس از احساس درد، آن قسمت را با زبان خود بررسی کنید یا با استفاده از یک آینه داخل دهان خود را مشاهده کرده و به دنبال برآمدگی در لثه خود باشید.

آبسه لثه را مانند یک بادکنک پنهان شده تصور کنید که در بافت لثه پر از باکتری و چرک است. این تجمع عفونت، زمانی رخ می دهد که بدن شما در حال مقابله با هجوم باکتری هایی است که به عمق لثه یا ریشه دندان نفوذ کرده اند. اگر به موقع درمان نشود، ممکن است این “بادکنک عفونی” بترکد و عفونت را به دیگر نواحی دهان یا حتی به بدن گسترش دهد.

طبق مطالعه ای در Journal of Dental Research، بیش از 70% از آبسه های لثه با بیماری های پیشرفته پریودنتال مرتبط هستند که خود از بی توجهی به بهداشت دهان نشأت می گیرد.

بارها مشاهده کرده ام که بیماران به امید “خوددرمانی” یا “صبر کردن تا خوب شود” هفته ها درد و التهاب را تحمل می کنند.

همیشه به بیمارانم توصیه می کنم:

• تورم لثه، بوی بد دهان، یا حتی تغییر رنگ لثه ها را ساده نگیرید.
• بهداشت دهان را جدی بگیرید، اما علائم مشکوک را با مسواک از بین نبرید، با دندانپزشک مشورت کنید.
• هیچ قرصی به تنهایی آبسه را درمان نمی کند؛ ممکن است درد را خاموش کند اما عفونت را از بین نمی برد.

علائم آبسه لثه می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بوی بد دهان
• خونریزی
• ترشح چرک
• گوش درد
• تورم لثه ها
• حساسیت به گرما یا سرما
• حالت تهوع
• تب بالا
• تحلیل رفتن تدریجی لثه

آبسه لثه نشانه عفونت است و بسیار مهم است که به موقع درمان شود تا از شیوع عفونت به سایر قسمت های دهان و بدن جلوگیری شود. اگر عفونت گسترش یابد، می تواند منجر به از دست رفتن دندان شود، یا حتی در صورت ورود باکتری ها به جریان خون، خطر مرگ وجود دارد. افراد مبتلا به آبسه لثه برای تشخیص و درمان باید به دندانپزشک متخصص لثه مراجعه کنند. اغلب برای از بین بردن عفونت به دارو نیاز است. پس از رفع عفونت، داروهای خانگی می توانند موجب تسکین و جلوگیری از ایجاد آبسه بیشتر گردند.

درمان آبسه لثه

حفظ بهداشت دهان و دندان

در اغلب موارد، آبسه لثه در نتیجه بهداشت ضعیف دهان و دندان ایجاد می شود. بهترین راه برای جلوگیری از آبسه لثه، حفظ سلامت دهان و دندان است. اگر شما دچار این مشکل شده باشید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که برای رفع عفونت از آنتی بیوتیک ها استفاده کنید. برای درمان عفونت و جلوگیری از آبسه بیشتر، دندانپزشک ممکن است یک یا ترکیبی از درمان های زیر را به شما توصیه کند:

درمان با آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها، اولین قدم برای از بین بردن باکتری های ایجاد کننده عفونت هستند. از آنجا که آبسه در زیر خط لثه ایجاد می شود و درمان های موضعی کمتر در این ناحیه تاثیرگذار هستند، اغلب به آنتی بیوتیک ها نیاز است.

جرمگیری و پاکسازی عمقی

آبسه پریودنتال با تخلیه آبسه و تمیز کردن پاکت پریودنتال درمان می شود. سپس جرم گیری زیر خط لثه، سطوح ریشه دندان را صاف می کند. این کار توسط دندانپزشک، در صورتی که علت آبسه لثه های ناسالم باشد، انجام می شود. پاکسازی عمیق و جرمگیری می تواند پلاک و تارتار را از بین ببرد و به لثه ها کمک کند. این به بهبود دندان و جلوگیری از عفونت های اضافی کمک می کند.

اتخاذ عادت های بهداشتی صحیح دهان اغلب می تواند به جلوگیری از بازگشت آبسه ها کمک کند. خارج کردن عفونت توسط دندانپزشک متخصص می تواند درد را تسکین دهد و به بهبود سریع تر آن ناحیه کمک کند. در نتیجه، ساده ترین راه برای نجات خود از مشکل آبسه لثه، حفظ بهداشت دهان و دندان با دو بار مسواک زدن در روز و حداقل یک بار نخ دندان کشیدن در روز است.

تنظیم دندان های مصنوعی

تنظیم و اصلاح دندان های مصنوعی یا پروتزها توسط دندانپزشک، در صورتی که علت آن نامناسب بودن دندان های مصنوعی باشد، موجب کاهش تحریکات و التهاب می شود.

جراحی

روش های جراحی، در صورتی که فردی آبسه پری اپیکال ناشی از پوسیدگی دندان داشته باشد، احتمالاً به یک عصب کشی برای درمان عفونت احتیاج دارد. عفونت های شدید لثه می توانند به دندان ها و استخوان های اطراف آن آسیب برسانند. در این موارد نادر، یک دندانپزشک ممکن است عمل جراحی را برای کشیدن دندان یا رفع هرگونه آسیب استخوانی انجام دهد.

درمان خانگی آبسه لثه

اغلب آبسه لثه ناشی از بهداشت ضعیف دندان است. مراقبت های خانگی و درمان های طبیعی می توانند علائم آبسه لثه را کاهش داده و از ایجاد آنها جلوگیری کنند. البته باید توجه داشته باشید که داروهای خانگی به ندرت می توانند عفونت ایجاد شده را درمان کنند و معمولاً مصرف آنتی بیوتیک ها تحت نظر پزشک ضروری است.

مراقبت های خانگی شامل موارد زیر می باشد:

بهداشت خوب دهان و دندان

بهداشت مؤثر دهان و دندان می تواند ار آبسه لثه، بیماری لثه، پوسیدگی دندان و سایر موارد دندانپزشکی جلوگیری کند.

بهداشت صحیح شامل موارد زیر است:

• دو بار مسواک زدن در روز
• نخ دندان کشیدن روزانه
• مراجعه به دندانپزشک حداقل دو بار در سال برای معاینه و پاکسازی
• اجتناب از مصرف غذاهای قندی و نوشیدنی ها

ترک سیگار

طبق اعلام مؤسسه ملی بهداشت، استعمال دخانیات مهم ترین عامل ایجاد بیماری های لثه است. سیگار کشیدن بعلاوه می تواند اثربخشی درمان بیماری لثه را نیز کاهش دهد. بنابراین ترک سیگار کشیدن و استعمال دخانیات می تواند خطر ابتلا به بیماری لثه را کاهش داده و به بهبود سریع تر لثه ها کمک کند.

استفاده از دهانشویه آب نمک

نمک به طور طبیعی ضد باکتری و ضد التهاب است. شستشوی دهان با آب نمک می تواند سلامت لثه را بهبود بخشد و بهبود زخم های دهان را تسریع کند.

برای شستشوی دهان با آب نمک:

• ۱ قاشق چایخوری نمک را با ۱ فنجان آب گرم مخلوط کنید.
• محلول را حدود ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید.
• روزانه دو تا سه بار این عمل را تکرار کنید.

همچنین متخصصان طب سنتی، درمان با داروهای خانگی مانند زیر را توصیه می کنند:

• غرغره کردن با آب نمک
• شستشوی دهان با دهانشویه پراکسید هیدروژن (با مقدار مساوی پراکسید هیدروژن 3% و آب)
• شستشوی دهان با آب سیر
• استفاده از روغن میخک در محل آبسه
• استفاده از روغن درخت چای در محل آبسه

استفاده از خمیر در ناحیه آسیب دیده، این خمیر متشکل از مواد زیر است:

• یک دوم قاشق چایخوری روغن خردل
• یک قاشق چایخوری پودر زردچوبه
• یک دوم قاشق چایخوری نمک

پراکسید هیدروژن، روغن میخک، روغن درخت چای، روغن خردل و زردچوبه را می توانید از فروشگاه ها به راحتی خریداری نمایید.

آبسه دندان

آبسه دندان یک کیسه چرکی است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود.

علل آبسه دندان

بیشتر آبسه ها ناشی از عفونت باکتریایی هستند. دهان شما پر از باکتری است. باکتری ها یک لایه چسبناک به نام پلاک روی دندان های شما تشکیل می دهند. باکتری های موجود در پلاک اسید تولید می کنند. اگر دندان های خود را تمیز نگه ندارید، این اسیدها می توانند به دندان ها و لثه های شما آسیب برسانند. این آسیب می تواند منجر به پوسیدگی دندان یا بیماری لثه شود.

آبسه دندان ممکن است در صورت پوسیدگی دندان تشکیل شود. همچنین ممکن است در صورت شکستگی، لب پر شدن یا آسیب دیدن دندان به روش های دیگر نیز رخ دهد. وجود حفره در مینای دندان به باکتری ها اجازه می دهد تا مرکز دندان (پالپ) را آلوده کنند. عفونت ممکن است از ریشه دندان به استخوان های نگهدارنده دندان گسترش یابد.

عفونت منجر به تجمع چرک و تورم بافت در داخل دندان می شود. این باعث “دندان درد” می شود. در صورت کاهش فشار، درد دندان ممکن است متوقف شود. اما عفونت فعال باقی می ماند و به گسترش خود ادامه می دهد. این باعث درد بیشتر می شود و می تواند بافت را از بین ببرد.

اگر موارد زیر را داشته باشید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آبسه دندان هستید:

• به طور منظم از نخ دندان و مسواک استفاده نمی کنید.
• غذا و نوشیدنی های شیرین یا نشاسته ای زیادی می خورید.
• آسیب می بینید یا جراحی روی دندان یا لثه خود انجام می دهید.
• سیستم ایمنی ضعیفی دارید – مثلاً به دلیل شیمی درمانی یا داروهای استروئیدی.
• بیماری های خاصی مانند دیابت دارید.

علائم آبسه دندان

علامت اصلی درد شدید دندان است. درد مداوم است. متوقف نمی شود. می توان آن را به صورت درد حین جویدن، درد تیز، تیر کشنده یا ضربان دار توصیف کرد.

علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• طعم تلخ داخل دهان
• بوی دهان
• ناراحتی عمومی، تشویش یا احساس ناخوشی
• درد هنگام جویدن
• حساسیت دندان ها به گرما یا سرما
• تورم لثه روی دندان عفونی، که ممکن است شبیه جوش باشد
• غدد متورم گردن
• ناحیه متورم فک بالا یا پایین، که یک علامت بسیار جدی است
• درد ضربان دار در دندان یا لثه – ممکن است به طور ناگهانی اتفاق بیفتد و به تدریج بدتر شود
• دردی که به گوش، فک و گردن شما گسترش می یابد
• قرمزی و تورم در صورت
• دندان حساس، تغییر رنگ داده یا لق
• لثه های براق، قرمز و متورم
• حساسیت به غذا و نوشیدنی گرم یا سرد
• همچنین ممکن است تب (دمای بالای ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر) داشته باشید و احساس ناخوشی عمومی کنید. درد می تواند هنگام دراز کشیدن بدتر شود. ممکن است خوابیدن برای شما دشوار باشد.
• در موارد شدید، ممکن است باز کردن دهان و بلعیدن برای شما دشوار باشد. همچنین ممکن است در تنفس مشکل داشته باشید.

معاینه و آزمایش برای تشخیص آبسه دندان

دندانپزشک شما دندان ها، دهان و لثه های شما را از نزدیک بررسی می کند. ممکن است وقتی دندانپزشک به دندان ضربه می زند، درد احساس شود. گاز گرفتن یا محکم بستن دهان نیز درد را افزایش می دهد. لثه های شما ممکن است متورم و قرمز باشند و ممکن است مواد غلیظی از آنها خارج شود.

دندانپزشکان معمولاً برای ارزیابی اینکه آیا آبسه باعث از هم پاشیدگی استخوان شده است یا خیر، عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس تجویز می کنند. عکس برداری با اشعه ایکس از دندان و سایر آزمایش ها می توانند به دندانپزشک شما کمک کند تا مشخص کند کدام دندان یا دندان ها باعث ایجاد مشکل می شوند. از دست دادن استخوان می تواند در نتیجه عفونت شدید یا در صورت عدم درمان آبسه لثه برای مدت طولانی رخ دهد.

درمان

آبسه ها به خودی خود از بین نمی روند. در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یافته و شما را بیمار کنند. اهداف درمان، برداشتن منبع عفونت و تخلیه چرک، درمان عفونت، نجات دندان و جلوگیری از عوارض هستند. دندانپزشک شما ممکن است برای مبارزه با عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند. درمان به محل آبسه و شدت عفونت بستگی دارد.

درمان ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• برش و تخلیه – تخلیه آبسه و از بین بردن هرگونه ناخالصی از فضای بین لثه و دندان، هر دو بخشی از درمان آبسه لثه هستند. برای تخلیه ناحیه متورم، دندانپزشک شما برش کوچکی در لثه ایجاد می کند تا چرک را تخلیه کند. آنها ممکن است صرفاً وقتی آبسه باز است و چرک ترشح می کند، روی ناحیه فشار وارد کنند تا چرک به طور کامل تخلیه شود. برش و تخلیه معمولاً یک راه حل موقت است در حالی که منتظر درمان بیشتر هستید.
• شستشوی دهان با آب نمک گرم – ممکن است به کاهش درد کمک کند.
• استفاده از داروها – مسکن های بدون نسخه ممکن است درد دندان و تب شما را تسکین دهند. آسپرین را مستقیماً روی دندان یا لثه خود قرار ندهید. این کار باعث افزایش تحریک بافت ها می شود و می تواند منجر به زخم های دهانی شود.
• درمان ریشه دندان – برای نجات دندان، ممکن است عصب کشی توصیه شود. دندانپزشک شما قبل از پر کردن و سیل کردن دندان، آبسه را از ریشه دندان خارج می کند.
• کشیدن دندان – اگر عفونت شدید دارید، درمان ریشه دندان امکان پذیر نباشد، ممکن است لازم باشد دندان شما کشیده شود یا برای تخلیه آبسه به جراحی نیاز داشته باشید. برخی افراد ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشند. دندانپزشک شما برای این مراحل از بی حسی موضعی برای بی حس کردن دهان شما استفاده می کند. برای برخی از مراحل، دندانپزشک شما ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده کند. این بدان معناست که شما در طول عمل بیهوش خواهید بود.
• مصرف آنتی بیوتیک – دندانپزشکان معمولاً برای آبسه های دندانی آنتی بیوتیک تجویز نمی کنند. اما اگر عفونت گسترش یابد یا شدید باشد، ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید.   مصرف آنتی بیوتیک برای درمان آبسه لثه ضروری است. آنتی بیوتیک ها می توانند باکتری هایی را که باعث عفونت می شوند از بین ببرند و از گسترش یا عفونت مجدد ناحیه جلوگیری کنند. این امر همچنین ممکن است به تسکین تورم و درد در ناحیه آسیب دیده کمک کند. از سوی دیگر، آنتی بیوتیک ها جایگزین ترمیم دندان نیستند و آبسه را درمان نمی کنند.

همچنین ممکن است موارد زیر به کاهش درد کمک کنند:

از خوردن و آشامیدن غذاهای گرم یا سرد خودداری کنید. غذای خنک و نرم بخورید. در سمت مخالف ناحیه آسیب دیده بجوید. از مسواک نرم استفاده کنید. اطراف ناحیه آسیب دیده نخ دندان نکشید. این موارد می توانند به تسکین علائم شما برای مدت کوتاهی کمک کنند. اما باید در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

چشم انداز آبسه دندان (پیش آگهی)

آبسه های درمان نشده ممکن است بدتر شوند و منجر به عوارض تهدیدکننده زندگی شوند. درمان سریع در بیشتر موارد عفونت را درمان می کند. اغلب می توان دندان را نجات داد.

عوارض احتمالی عدم درمان آبسه لثه

این عوارض ممکن است رخ دهند:

• از دست دادن دندان
• عفونت خون
• گسترش عفونت به بافت نرم
• گسترش عفونت به استخوان فک
• گسترش عفونت به سایر نواحی بدن، که می تواند باعث آبسه مغزی، التهاب در قلب، ذات الریه یا سایر عوارض شود.

چه زمانی با پزشک متخصص تماس بگیریم؟

اگر درد دندان ضربان داری دارید که از بین نمی رود، یا اگر متوجه حباب (یا جوش) روی لثه های خود شدید، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

پیشگیری

• درمان سریع پوسیدگی دندان خطر ابتلا به آبسه دندان را کاهش می دهد. از دندانپزشک خود بخواهید که هرگونه دندان شکسته یا لب پر شده را فوراً معاینه کند.
• حداقل روزی یک بار از نخ دندان یا مسواک بین دندانی (یک مسواک کوچک برای تمیز کردن بین دندان ها) استفاده کنید.
• دو بار در روز به مدت ۲ دقیقه با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• بعد از مسواک زدن، دهان خود را با آب یا دهانشویه نشویید – این کار خمیر دندان محافظ را از بین می برد.
• مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و نشاسته ای را کاهش دهید.
• به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
• دندانپزشک شما می تواند بر اساس سلامت دهان و دندان شما، تعداد دفعات نیاز به معاینه را به شما پیشنهاد دهد.

جدول مقایسه ای: درد ساده یا آبسه لثه و دندان؟

نشانه	درد معمولی دندان	آبسه دندان یا لثه
نوع درد	ملایم و موقتی	شدید و ضربان دار
تورم	ندارد یا کم	مشهود و گسترش یابنده
ترشح	ندارد	ممکن است چرک یا خون ترشح کند
پاسخ به مسکن	سریع	کوتاه مدت یا بدون تأثیر
تب	ندارد	ممکن است وجود داشته باشد

به عنوان کسی که هزاران کیس جراحی لثه و ایمپلنت را در طی سال ها انجام داده ام، هدفم فقط درمان نیست، بلکه آموزش، آگاهی، و ایجاد حس آرامش در بیمارانم است. در کلینیک دکتر عباس گشاده رو در زعفرانیه تهران، هر بیمار با دقت، همدلی و دانش روز مورد بررسی قرار می گیرد.

جدول تفاوت بین آبسه لثه و آبسه دندان

مؤلفه	آبسه لثه	آبسه دندان
منشأ	لثه و پریودونت	ریشه دندان
درد	خفیف تا متوسط	شدید و ضربانی
عوارض	خونریزی، بوی بد	تب، تورم

⚠️اگر ورمی در لثه خود مشاهده کردید که با درد همراه است، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.

آبسه دندان و لثه کودکان: زنگ خطری که نباید نادیده گرفته شود

کودکان نیز مستعد آبسه هستند. اغلب والدین تورم کوچک یا تب کودک را جدی نمی گیرند. اما آبسه در کودکان می تواند به سرعت پیشرفت کند. در صورت مشاهده هر گونه درد، تورم یا بوی بد دهان، کودک باید توسط دندانپزشک کودکان معاینه شود.

چرا نباید آبسه دندان و لثه کودکان را نادیده گرفت؟

🦷 آیا تا به حال پیش آمده است که تورم لثه یا تب کودک خود را بی اهمیت بدانید؟ شاید فکر کرده اید فقط یک سرماخوردگی ساده است یا نتیجه خوردن شیرینی زیاد. اما پشت این علائم به ظاهر ساده، ممکن است آبسه دندان یا لثه پنهان شده باشد؛ مشکلی که در صورت بی توجهی، به سرعت می تواند به یک وضعیت اضطراری تبدیل شود.

چرا کودکان مستعد آبسه لثه و دندان هستند؟

کودکان به دلایل متعددی بیشتر در معرض آبسه لثه و دندان قرار دارند:

• رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان (به دلیل سن کم و عدم آگاهی)
• پوسیدگی سریع دندان های شیری
• استفاده مداوم از شیشه شیر در خواب
• تغذیه نامناسب (شیرینی زیاد، نوشیدنی های گازدار)
• وارد شدن ضربه به دندان ها در بازی ها

طبق تحقیقات منتشر شده درJournal of Dental Research  (2022)، کودکان بین ۳ تا ۷ سال بیشترین موارد گزارش شده آبسه دندانی را دارند، بخصوص در فصول سرد سال.

علائم هشداردهنده آبسه در کودکان

والدین باید به این نشانه ها حساس باشند:

• تورم یک طرفه صورت یا لثه
• درد شدید هنگام جویدن یا لمس دندان
• تب خفیف تا شدید
• بوی بد دهان (علیرغم مسواک زدن)
• بی قراری کودک یا کاهش اشتها
• خروج چرک یا مایع زرد از لثه

📞 در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، حتی اگر خفیف باشد، مراجعه فوری به دندانپزشک کودکان ضروری است.

یکی از اشتباهات رایج والدین را تأخیر در مراجعه به دندانپزشک می دانم. اغلب تصور می کنند دندان شیری به درمان نیاز ندارد یا تورم و درد خود به خود خوب می شود. اما بارها دیده ام که همین تأخیر منجر به بستری کودک در بیمارستان و نیاز به جراحی شده است.

✅ همیشه به والدین توصیه می کنم:

• تب، تورم و درد دهان را در کودکان جدی بگیرند.
• از مسکن های مکرر بدون تشخیص علت اصلی استفاده نکنند.
• هر شش ماه یک بار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنند، حتی اگر کودک شکایتی ندارد.

درمان فوری آبسه دندان و لثه در کودکان

درمان بستگی به شدت عفونت دارد. ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تجویز آنتی بیوتیک مناسب برای کودکان
• تخلیه چرک توسط دندانپزشک
• درمان ریشه (در برخی موارد برای دندان شیری)
• کشیدن دندان (در صورت غیر قابل درمان بودن)

طبق American Academy of Pediatric Dentistry (AAPD)، درمان سریع آبسه نقش حیاتی در جلوگیری از آسیب به جوانه دندان دائمی و ساختارهای اطراف دارد.

چه کارهایی می توان در منزل انجام داد؟

در صورت عدم دسترسی فوری به پزشک:

✅ اقدامات تسکینی موقت:

• کمپرس سرد روی گونه کودک
• دهانشویه با آب ولرم و نمک (در کودکان بالای ۵ سال که قادر به تف کردن هستند)
• مصرف مایعات بیشتر برای پیشگیری از کم آبی بدن

⚠️ اما توجه داشته باشید: اینها فقط اقدامات اولیه هستند و جای مراجعه به پزشک را نمی گیرند.

مهم

برای کودکان زیر ۱۶ سال:

قبل از دادن همزمان پاراستامول و ایبوپروفن با پزشک مشورت کنید. بدون توصیه پزشک آسپرین ندهید.

سؤالات پرتکرار والدین در مورد آبسه دندان و لثه کودکان

“آیا آبسه در دندان شیری هم خطرناک است؟”

بله. دندان های شیری ریشه دارند و عفونت می تواند از طریق آنها به استخوان و دندان های دائمی آینده آسیب بزند.

“آیا آنتی بیوتیک به تنهایی کفایت می کند؟”

خیر. آنتی بیوتیک بدون تخلیه چرک یا درمان منبع عفونت، فقط موقتاً علائم را کاهش می دهد.

چه زمانی باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک شما علائم زیر را دارد:

• تب بالای ۳۸ درجه
• تورم یک طرفه صورت
• مشکل در بلع یا تنفس
• بی حالی شدید یا خواب آلودگی غیر معمول

📌 بدون تاخیر به کلینیک مراجعه کنید. آبسه پیشرفته ممکن است به بستری در بیمارستان نیاز داشته باشد.

پیشگیری بهتر از درمان

شما می توانید با سالم نگه داشتن دندان ها و لثه های خود، خطر ابتلا به آبسه های دندانی را کاهش دهید.

برای جلوگیری از عفونت دندان و آبسه در کودکان:

• مسواک روزانه دو بار با خمیر دندان فلورایده
• استفاده از نخ دندان از 6/2 سالگی به بعد
• معاینه دوره ای توسط دندانپزشک
• کاهش مصرف قندهای ساده و نوشیدنی های شیرین

🌱 دندان های شیری گرچه موقتی اند، اما سلامت آنها تأثیر بلندمدتی بر ساختار و سلامت دهان کودک دارد. بی توجهی به آبسه دندان و لثه کودکان، مثل نادیده گرفتن آتش زیر خاکستر است.

عوارض ناشی از عدم درمان آبسه لثه

التهاب آبسه لثه ناشی از عفونت باکتریایی است. در صورت عدم درمان آبسه، به صورت تخصصی یا خانگی یا با روش های دیگر، ممکن است عفونت از طریق استخوان ها یا جریان خون به سایر قسمت های بدن پخش شود، که این امر می تواند تهدیدی برای زندگی باشد.

بهترین راه برای محافظت از دهان در برابر آبسه لثه، پیشگیری از آن بوسیله عادت های خوب و صحیح بهداشت دهان و دندان است. اگر شما علائم و نشانه های وجود آبسه لثه را در دهان خود یافتید، در اسرع وقت به یک دندانپزشک متخصص لثه مراجعه نمایید.

دندانپزشک شما نه تنها می تواند علت آبسه لثه شما را تشخیص دهد، بلکه می توانند قبل از گسترش مشکل، روش های درمانی را نیز پیشنهاد کند تا با هرگونه عفونت مقابله شود.

در حالی که بعید است که داروهای خانگی بتوانند عفونت را درمان کنند، اما می توانند درد را کاهش داده و از ایجاد آبسه های بیشتر جلوگیری کنند. بهداشت خوب دهان و دندان ها و استفاده از ضد باکتری های طبیعی مانند نمک در جلوگیری از این بیماری بسیار مؤثر هستند.

تجربه ای از دکتر عباس گشاده رو

در طول سال ها تجربه درمانی، متوجه شده ام که بسیاری از بیماران علائم اولیه آبسه را نادیده می گیرند یا سعی می کنند درد را با داروهای مسکن کنترل کنند بدون اینکه به دنبال درمان اساسی باشند. همیشه به بیمارانم توصیه می کنم که علائم زیر را جدی بگیرند:

• درد مداوم دندان که با مسکن ها کاهش نمی یابد
• تورم یا قرمزی لثه ها
• ترشح چرک یا بوی بد دهان

اهمیت معاینه دندانپزشکی یک یا دو بار در سال، مراجعه به دندانپزشک در صورت تورم لثه یا ناراحتی دندان، محدود کردن مصرف قند و پرهیز از سیگار را فراموش نکنید.

سؤالات متداول کاربران:

 “چگونه آبسه لثه را در خانه درمان کنم؟”

درمان قطعی فقط توسط دندانپزشک انجام می شود، اما کمپرس سرد و دهانشویه آب نمک می توانند به کاهش درد موقت کمک کنند.

 “چه زمانی برای ورم لثه باید به دندانپزشک مراجعه کنم؟”

هر ورمی که بیشتر از ۲۴-۴۸ ساعت ادامه داشته باشد یا همراه با تب یا درد باشد، به بررسی فوری نیاز دارد.

جمع بندی: هرگز با عفونت دندان سازش نکنید

عفونت دندان و آبسه یکی از آن مشکلاتی ست که نباید به فردا موکول شود. مراجعه زود هنگام به متخصص لثه نه تنها دندان شما را حفظ می کند، بلکه از عفونت گسترده تر و حتی نیاز به جراحی های پیچیده تر جلوگیری می کند.

❗ آبسه دندان و لثه فقط یک “درد ساده” نیست؛ زنگ خطری است برای سلامت دهان و حتی کل بدن. اگر به دنبال درمان اصولی و قطعی هستید، در کنار شما هستم.

📞 برای مشاوره یا نوبت گیری، همین حالا با کلینیک دکتر عباس گشاده رو در تهران از طریق شماره ۰۲۱۲۸۴۲۳۹۳۸ تماس بگیرید.