پیوند استخوان فک چیست و چگونه انجام می شود؟

بعضی اوقات بیمار به اندازه کافی استخوان لازم برای کاشت ایمپلنت دندان ندارد و دندانپزشکان از روش پیوند استخوان فک برای تقویت آن استفاده می کنند. این یکی از فرایندهایی است که در هنگام استفاده از ایمپلنت برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته استفاده می شود. اتفاقاً تقویت استخوان فک تاثیر بسیار مهمی در آمار موفقیت کاشت ایمپلنت دندان داشته است.

هنگامی که ایمپلنت های دندانی به عنوان جایگزین دندان‌های از دست رفته استفاده می شوند، نیاز به یک پایه قوی و محکم برای نگهداری روکش دندان دارند که پیوند استخوان فک در این مورد تاثیر گذار است. در این روش دندانپزشک به بررسی وضعیت استخوان‌فک  می پردازد و با روش‌های جراحی می‌تواند شرایط استخوان‌فک را بهبود ببخشد.

برای پیوند استخوان فک از چه استخوانی استفاده می‌شود؟

دندان پزشکان و جراح لثه و فک می تواند استخوان مورد نیاز برای انجام پیوند استخوان فک یا تقویت این استخوان را از چهار منبع اصلی تامین کند. در واقع در این مورد خود بیمار هیچ گونه تأثیری ندارد و شرایط استخوان فک او تعیین می‌کند که کدام یک از این روش ها به کار گرفته شود.

پیوند استخوان فک

استخوان اتوگرافت (Autograft Bone)

در بسیاری از موارد استخوان مورد نیاز برای تقویت استخوان فک از قسمت‌های مختلف بدن گرفته می‌شود و با روش‌های مختلف پیوند می خورد. در این شیوه با توجه به اینکه استخوان مورد نظر مستقیماً از بدن خود بیمار وارد می شود بسیار موثر و بی خطر است در نهایت مواد استخوانی به راحتی با استخوان فک ترکیب می‌شوند و تقریباً هیچ گونه عوارضی بر جای نمی گذارد.

دندانپزشکان می توانند این استخوان را از لگن یا فک یا حتی از استخوان موجود در زانوی بیمار خارج کنند. در گام بعدی تغییراتی روی استخوان به دست آمده ایجاد شده تا امکان چسباندن آن به ناحیه فک و پیوند استخوان فک فراهم شود. این یکی از گزینه‌های گران‌قیمت محسوب می‌شود و به دو عمل جراحی جداگانه نیاز دارد.

استخوان آلوگرافت (Allografts Bone)

گزینه دیگر برای بیماران این است که مواد پیوند زده شده به صورت استخراجی و برگرفته از استخوان انسان باشد. در واقع این روش غالباً برای تقویت استخوان ها مورد استفاده قرار می گیرد و امکان فراهم آوردن از بانک بافت در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد. معمولاً این نوع بافت استخوانی برای نگهداری صحیح به صورت منجمد شده و استریل شده نگهداری می‌شود و به همین دلیل یکی از گزینه های بسیار ایمن و مقرون به صرفه برای پیوند استخوان فک محسوب می شود.

استخوان Xenografts

استخوان به دست آمده از حیواناتی مانند گاو به عنوان یکی از پرکاربردترین نوع مواد تقویت کننده استخوان فک برای اهداف کاشت ایمپلنت دندان در نظر گرفته می شود. مهمترین مزیت استفاده از این شیوه برای پیوند استخوان فک این است که استخوان به شکل شگفت‌انگیزی با استخوان انسان ادغام می شوند و احتمال بروز عوارض جانبی در آنها بسیار کم است.

استخوان به دست آمده از گاو مانند استخوان فرآوری شده از انسان به صورت منجمد و استریل است و به همین دلیل کاشت آن بسیار راحت است. نکته ای که می تواند اطمینان شما را بالا ببرد این است که استخوان به دست آمده از حیوانات همیشه با دقت بالایی استریل شده اند و در بالاترین سطح ایمنی هستند.

پیوند آلوپلاستیک (Alloplastic)

گزینه دیگر چیزی است که بین دندانپزشکان به عنوان مواد پیوند دهنده و استخوان ساز مصنوعی شناخته می‌شوند. در این شیوه از یک نوع مواد جایگزین استخوان معدنی استفاده می‌شود که به شکل قابل اعتمادی با استخوان طبیعی انسان فیوز شده و آن را تقویت می کند.

این چهار نوع ماده اولیه با استفاده از روش پیوند استخوان فک به استخوان انسان اضافه می شوند تا آن را برای کاشت ایمپلنت دندان تقویت کند. به طور کلی موثر ترین نوع ماده پیوندی همان استخوان بیمار است و بعد از آن دندانپزشکان ترجیح می‌دهد که از استخوان انسان به صورت منجمد استفاده کنند.

اگر امکان استفاده از دو روش فوق وجود نداشته باشد دندانپزشکان از استخوان حیوانی پردازش شده کمک می گیرند و در غیر این صورت می‌توانند مواد استخوان ساز مصنوعی را به کار ببرند. شما هم قبل از انجام خدمات دندانپزشکی می توانید با متخصص و جراح فک خود صحبت کنید تا بدانید که کدام نوع مواد برای شما به کار گرفته می شود و کدام یک از آنها بهترین گزینه ممکن است.

پیوند استخوان فک چگونه انجام می شود؟

در مورد اغلب بیماران اولین مرحله شامل آماده سازی استخوان فک است. به طور معمول فک بیماران با استفاده از پرتونگاری اشعه ایکس مورد بازرسی قرار می‌گیرد و توسط دندانپزشک وضعیت فک آنها سنجیده می شود. در برخی موارد هم استفاده از روش سیتی اسکن برای مشخص کردن جزئیات به صورت سه بعدی نیاز است.

در مرحله بعدی در مورد مواد و روش پیوند استخوان فک که به بهترین شکل با بیمار همخوانی داشته باشد تصمیم گیری می شود. در این مرحله فرایندهایی شامل پیوند سوکت، پیوند سینوس یا لیفت سینوس و همچنین روش پیوند استخوان به صورت بلوکی انجام می‌شود. در این موارد هم ممکن است دندانپزشک بیش از یک روش را برای پیوند استخوان فک در نظر بگیرد که بیشتر به وضعیت بیمار بستگی دارد.

پیوند استخوان فک

پس از تصمیم گیری در مورد منبع پیوند استخوان، مرحله بعدی برنامه ریزی و آماده سازی برای انجام جراحی است. با شروع عمل جراحی، دندانپزشک قسمت مورد نظر را با مواد پیوندی پر می‌کند و پس از انجام این کار محل جراحی را بخیه می‌زند. بعد از گذشت مدت زمانی، استخوان فک شروع به بهبودی می‌کند و بازسازی دوباره شروع می شود.

نکته عجیب و شگفت آور این است که با گذشت زمان بدن مواد استخوانی را تبدیل به استخوان طبیعی می‌کند. در حقیقت پیوند استخوان فک شرایط را برای پشتیبانی از ایمپلنت دندان فراهم کرده و دندانپزشک می‌تواند دندان جدید را در داخل سوکت نصب کند.

دوره ریکاوری بعد از پیوند استخوان فک چقدر طول میکشد؟

بهبود اولیه تقریبا مانند کشیدن دندان است و یک دوره دو یا سه روزه دارد. بهبودی کامل از جراحی پیوند استخوان فک قبل از مرحله نصب ایمپلنت دندان ممکن است متغیر باشد و زمان بهبودی در هر بیمار متفاوت است. البته تجربه ما نشان داده که بیماران بعد از ۴ تا ۶ ماه می‌توانند روند جراحی کاشت ایمپلنت دندان را شروع کنند. در ضمن باید به این نکته اشاره کنیم که دوره ریکاوری بعد از جراحی به رعایت تمام دستورالعمل های بعد از عمل بستگی دارد و عدم مراقبت صحیح از عمل جراحی می تواند منجر به عفونت شود.

علائم شکست در پیوند استخوان فک چیست؟

یکی از اولین علائم عدم موفقیت در پیوند استخوان، مشخص شدن علائم عفونت و التهاب است. این علائم خود را به صورت درد و ورم غیر معمول در منطقه جراحی نشان می دهد و شما باید حتما این موضوع را به دندانپزشک خود اطلاع دهید. دندانپزشک برای اینکه مشخص کند که آیا پیوند صورت گرفته به حدی آسیب دیده که مناسب کاشت ایمپلنت دندان نباشد، باید از روش پرتونگاری اشعه ایکس استفاده کند. معمولاً این شرایط در بیمارانی مانند افراد دیابتی و افراد سیگاری بیشتر دیده می شود و احتمال شکست در پیوند استخوان فک وجود دارد.

آیا پیوند استخوان درد دارد؟

پیوند استخوان فک در حالی که دندان پزشک از مواد بی حسی موضعی استفاده کرده انجام می شود و به عنوان یک نوع جراحی سرپایی هیچگونه دردی ندارد. درد ناشی از این عمل جراحی معمولاً در طی دوران نقاهت و بعد از عمل جراحی اتفاق می‌افتد، اما مراقبت مناسب می‌تواند بخش مهمی از این درد را از بین ببرد و دوره ریکاوری فرد را کوتاه کند.