چالش های پروتزهای دندانی ناشی از جایگذاری نامناسب ایمپلنت های دندانی

در دندانپزشکی ایمپلنت، هدف پروتز ایمپلنت نه تنها زنده ماندن است بلکه باید از نظر بیولوژیکی و عملکردی نیز پایدار باشد. برای موفقیت طولانی مدت، روکش یا پروتز ایمپلنت باید به مورفولوژی دندان طبیعی نزدیک شود. اگر پروتز ایمپلنت از کانتور طبیعی و عادی دندان منحرف شود، ممکن است پروتز از نظر زیبایی، عوارض مکانیکی پروتز، از دست رفتن وضعیت ایده آل در معماری بافت نرم، بیماری پری ایمپلنتایتیس و مشکل بهداشتی مستعد بروز مشکلاتی شود.

موقعیت یابی ایمپلنت ایده آل

یکی از حیاتی ترین مهارت ها در عمل ایمپلنت دندانپزشکی، درک و توانایی قرار دادن ایمپلنت در موقعیت ایده آل و صحیح است. قبل از کاشت ایمپلنت، یک ارزیابی دقیق و جامع از وضعیت موجود بیمار باید با توجه به پروتز نهایی مورد نظر تکمیل شود. قرار دادن ایمپلنت ها باید به دقت برنامه ریزی شود و به صورت سه بعدی (از طریق CBCT) با هدف هماهنگی پروتز نهایی از نظر بیولوژیکی، عملکردی و زیبایی انجام شود. در حالت ایده آل، قبل از کاشت ایمپلنت، برجستگی آلوئولی موجود باید برای هر گونه نقص استخوانی یا بافت نرم به طور مناسب ارزیابی و درمان شود تا ایمپلنت در همان موقعیت دندان طبیعی قرار گیرد.

موقعیت یابی ایمپلنت ایده آل

ایمپلنت های دندانی که به درستی قرار داده شده اند این امکان را به پزشک می دهند که پروتزی را با کانتور ایده آل جای دهد، بنابراین نمایه ای برای ظاهر شدن ایجاد می کند که فضاهای بین دو دندان و نواحی تماس نزدیک را به شکلی ایده آل حفظ می کند. بر اساس واژه نامه اصطلاحات پروتز دندان، نمایه ظهور به عنوان “کانتور ترمیم” تعریف می شود، زیرا به ظاهر شدن از بافت های نرم محدود شده مربوط می شود. نمایه ظهور مناسب در پیشگیری از بروز بیماری پری ایمپلنتایتیس بسیار مهم است زیرا سلامت لثه را حفظ می کند، از حفظ پلاک (بیوفیلم) در آن ناحیه جلوگیری می کند، ضخامت مناسب بافت نرم را حفظ می کند و امکان حفظ بهداشت دهان را فراهم می کند. برای به حداقل رساندن خطرات این عوارض پس از عمل، اصول بیولوژیکی، مکانیکی و اکلوزالی باید به شدت رعایت شود. با این حال، در برخی موقعیت های بالینی، انجام این کار به دلیل قرارگیری ضعیف ایمپلنت دشوار است.

ایمپلنت ناکافی: فاصله دندانی (کرونال).

هنگامی که بین پلت فرم ایمپلنت و قسمت کرونال دندان مجاور فاصله ایجاد نمی شود، ممکن است عوارض متعددی ایجاد شوند. ایمپلنت باید 5/1 تا 2 میلی متر از دندان مجاور برای کانتور مناسب پروتز، حفظ استخوان کرستال و حفظ پرده بافت نرم باشد. عوارض عبارتند از:

نمایه ظهور به خطر افتاده: هنگامی که فضای ناکافی برای تشکیل نمایه ظهور پروتز وجود داشته باشد، ممکن است عوارض زیبایی، بهداشتی و بافت نرم ایجاد شوند. در حالت ایده آل، برای کاهش عوارض ایمپلنت، باید از نمایه ظهور مستقیم (یعنی مشابه دندان های طبیعی) در پروتز نهایی استفاده شود.

از دست دادن استخوان بین پروگزیمال: به دلیل کمبود فضای بین دندان و ایمپلنت، تحلیل استخوان به دلیل خونرسانی ناکافی شایع تر است. مطالعات ارتباط بین افزایش تحلیل استخوان و کاهش فاصله ایمپلنت از دندان مجاور را نشان داده اند.

کاهش ارتفاع پاپیلا: به دلیل از دست دادن استخوان بین پروگزیمال و به خطر افتادن فضا، فقدان یا کاهش اندازه پاپیلای بافتی منجر به افت خفیف بافت نرم و افزایش مشکلات اطراف ایمپلنت می شود.

مشکلات بهداشتی: توانایی تمیز نگه داشتن درست پروتز با فضای به خطر افتاده، دشوار خواهد بود. این منجر به افزایش انباشته شدن بیوفیلم می شود که ممکن است منجر به افزایش عوارض پریودنتال شود.

در نتیجه، بسته به دندان خاصی که جایگزین می شود، فاصله کرونال دندان – ایمپلنت باید تقریباً 5/1 تا 2 میلی متر باشد.

ایمپلنت ناکافی: فاصله ریشه (اپیکال).

ایمپلنت هایی که خیلی نزدیک به ریشه دندان مجاور قرار می گیرند معمولاً نتیجه طراحی ضعیف درمان (مثلاً فضای ناکافی)، تکنیک های جراحی ضعیف (مثلاً زاویه دهی نامناسب)، یا قرار دادن بیش از حد وسیع بدنه ایمپلنت هستند. این بیشتر زمانی ممکن است رخ دهد که گشادی ریشه وجود داشته باشد یا زمانی که دندان به صورت ارتودنتیک به جایی تغییر مکان داده شود که ریشه دندان به فضای داخل ریشه نفوذ کرده است. در حالت ایده آل، باید بین ایمپلنت و رأس طبیعی ریشه 2 میلی متر فضا وجود داشته باشد. عوارض عبارتند از:

• آسیب به الیاف پریودنتال مجاور: ایمپلنت هایی که خیلی نزدیک به ریشه قرار می گیرند ممکن است خطر آسیب به الیاف پریودنتال (PDL) و ساختارهای اطراف را داشته باشند. این ممکن است باعث جابجایی استخوان به داخل فضای PDL شود و منجر به تغییر خونرسانی به دندان مجاور، از دست دادن دندان، پریودنتیت آپیکال و تحلیل داخلی یا خارجی شود.
• از دست دادن ایمپلنت: ایمپلنت هایی که خیلی نزدیک به دندان مجاور قرار می گیرند ممکن است به دلیل افزایش احتمال عفونت یا تحلیل استخوان با شکست مواجه شوند.
• از دست دادن دندان: اگر فضای کافی بین دندان و ایمپلنت حفظ نشود، دندان مجاور ممکن است به طور غیر قابل برگشت آسیب ببیند و ممکن است به دلیل شکستگی یا تحلیل داخلی یا خارجی از بین برود.

افزایش فاصله بین ایمپلنت و دندان

ایمپلنتی که خیلی دور از دندان طبیعی قرار می گیرد، مشکلات زیادی را ایجاد می کند. هنگامی که ایمپلنت در فاصله بیش از 2 میلی متر از دندان مجاور قرار می گیرد، معمولاً یک اثر کنتی لور روی استخوان ریج حاشیه ای روکش ایمپلنت ایجاد می شود. این ممکن است به افزایش احتمال اضافه بار بیومکانیکی و مسائل زیبایی و در نتیجه از دست دادن استخوان با افزایش عوارض منجر شود. عوارض عبارتند از:

• روکش های بیش از حد کانتور شده: به دلیل فضای زیاد، کانتور کردن پروتز نهایی برای بدست آوردن ناحیه تماس با دندان مجاور ضروری است. این منجر به بروز عوارض بیومکانیکی و زیبایی خواهد شد.
• پروتزهای غیر عادی: به دلیل نیاز به تماس بین پروگزیمال، پروتز نهایی غیر معمول خواهد بود، که ممکن است منجر به افزایش دشواری در قالب گیری پروتز، لابراتوار و روش های جایگذاری شود.
• اثر کنتی لور (بیومکانیک): کنتی لور حاصل، ناشی از ایمپلنتی که در جای مناسب قرار نگرفته است، منجر به یک نقطه ضعف بیومکانیکی با نیروهای لحظه ای آسیب رسان می شود که منجر به تحلیل رفتن استخوان می شود. کنتی لورهای موجود روی پروتزهای ایمپلنت به دلیل عدم وجود PDL نسبت به دندان های طبیعی مشکل سازتر هستند. روکش بیش از حد کانتور شده منجر به ایجاد نیروهای برشی می شود که ممکن است منجر به خرابی اجزا شوند (به عنوان مثال، شل شدن پیچ، شکستگی پیچ، یا شکستگی ایمپلنت).
• نهفتگی غذا: نهفتگی غذا یک شکایت رایج از بیمارانی است که فاصله دندان – ایمپلنت افزایش یافته است زیرا حفظ بهداشت به دلیل کانتور بیش از حد پروتزها و عوارض بافت نرم مرتبط با آن مشکل است.

در نتیجه، فاصله بین ایمپلنت و دندان باید تقریباً 5/1 تا 2  میلی متر باشد.

عدم وجود فاصله ایمپلنت

هنگامی که چندین ایمپلنت قرار داده می شوند، باید مراقب باشید که فاصله کافی بین ایمپلنت ها حفظ شود. مطالعات نشان داده اند که فضای ایده آل بین ایمپلنت ها تقریباً 3 میلی متر است. ایمپلنت هایی که کمتر از 3 میلی متر از هم فاصله دارند ممکن است ثبات و عملکرد کافی داشته باشند. با این حال، با این فاصله قرار دادن ایمپلنت ها به احتمال زیاد منجر به تحلیل رفتن استخوان کرستال خواهد شد. ایمپلنت هایی با فاصله بیش از 3 میلی متر بین ایمپلنت ها ممکن است منجر به تحلیل استخوان 45/0 میلی متری می شوند، در حالی که ایمپلنت هایی که کمتر از 3 میلی متر از هم فاصله داشته باشند، ممکن است بیش از دو برابر یا تقریباً 04/1 میلی متر تحلیل استخوان داشته باشند.

• مشکلات پروتز: زمانی که کمبود فضا بین 2 ایمپلنت وجود داشته باشد، ممکن است عوارض پروتز متعددی از جمله ناتوانی در قرار دادن هیلینگ اباتمنت ها، کمبود فضا برای قرار دادن ترنسفر کوپینگ و یک پروتز نامتعارف و مشکل دار ایجاد شوند.
• تحلیل استخوان بین ایمپلنت ها: اگر استخوان کافی بین ایمپلنت ها وجود نداشته باشد، تحلیل استخوان به دلیل کمبود خون است.
• از بین رفتن پاپیلای بین ایمپلنت ها: با تحلیل رفتن استخوان، فاصله بین نقطه تماس پروتز ایمپلنت و سطح استخوان افزایش می یابد. با افزایش این فاصله (یعنی بالای 5 میلی متر)، اندازه و شکل پاپیلا کاهش می یابد و یک مثلث سیاه بوجود می آید.
• مشکل بهداشت: مشکل در بهداشت به دلیل کمبود فضای بین ایمپلنت ها ایجاد خواهد شد. وضعیت نامناسب بافت حاصل، میزان تجمع بیوفیلم را افزایش می دهد و منجر به ایجاد بیماری اطراف ایمپلنت می شود.

پیشگیری از جایگذاری ضعیف

پیشگیری از جایگذاری ضعیف ایمپلنت

• طراحی درمان: استفاده از روش دقیق رادیوگرافی (CBCT) در تعیین استخوان موجود، تراکم استخوان، رابطه اکلوزال و موقعیت ایده آل ایمپلنت بسیار مهم است. در برخی موارد بالینی، ممکن است از ماکت مطالعه و واکس آپ تشخیصی استفاده شود.
• مدل های جراحی: یک مدل ایجاد شده توسط CBCT ممکن است برای قرار دادن دقیق صحیح ایمپلنت ها استفاده شود. هنگامی که قرار است یک ایمپلنت در مجاورت یک دندان قرار گیرد، راهنمای بر پایه دندان در مقایسه با راهنماهای بر پایه استخوان یا بافت، دقیق ترین راهنما است.
• ابزارهای کمکی جراحی: با قرار دادن ایمپلنت با استفاده از ابزارها و دستگاه های تعیین موقعیت برای آماده سازی استئوتومی (برش استخوان) ایده آل و پایبندی به کاشت ایمپلنت، امکان تقریباً 5/1 تا 2 میلی متر فاصله از دندان مجاور و 3 میلی متر از ایمپلنت های مجاور وجود دارد.

به طور خلاصه

اخیراً، پیشرفت های دندانپزشکی ایمپلنت، نتایج رضایت بخش تری از نظر نتایج زیبایی و بیولوژیکی پروتز ایمپلنت ایجاد کرده است. دندانپزشکی ایمپلنت تغییر عمیقی را از نظر رویکرد صرفاً عملکردی به رویکرد مبتنی بر پروتز و بیولوژیک تجربه کرده است. مطالعات اخیر نشان داده اند که شیوع موکوزیت اطراف ایمپلنت و پری ایمپلنتایتیس به ترتیب تقریباً 7/39 و 7/16 درصد است. بنابراین، پزشکی که کاشت ایمپلنت انجام می دهد باید از یک رویکرد طراحی درمان از بالا به پایین پیروی کند، که دیکته می کند موقعیت ایمپلنت روی پروتز مورد نظر و ایده آل تعیین شود.