بیوپسی لثه چیست؟

بیوپسی لثه یک پروسه دندانپزشکی است که در طی آن نمونه کوچکی از بافت لثه شما برداشته و برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود. بافت لثه بافتی است که از ابتدای درآمدن دندان ها، آنها را احاطه کرده و از آن پشتیبانی می‌کند. پزشکان برای تشخیص علل غیرطبیعی بودن بافت لثه مانند سرطان دهان و رشد یا ضایعات غیرسرطانی از بیوپسی لثه استفاده می کنند.

انواع بیوپسی لثه

بیوپسی لثه دارای چند نوع مختلف است.

بیوپسی برش لثه

بیوپسی برش لثه رایج ترین روش بیوپسی لثه می باشد. پزشک بخش کوچکی از بافت مشکوک را با برش دادن برداشته و آن را زیر میکروسکوپ ارزیابی می کند. متخصص آسیب شناسی، بافت برداشته شده لثه را برای تشخیص سلول های سرطانی و همچنین تعیین منشا سلول ها و سرایت آنها به سایر قسمت های بدن بررسی می کند.

بیوپسی Excisional

پزشک در طی بیوپسی لثه Excisional می تواند ضایعه را از بین ببرد یا رشد آن را متوقف کند. معمولاً برای حذف یک ضایعه کوچک که دستیابی به آن آسان است از این نوع بیوپسی استفاده می شود.

بیوپسی سوزنی

در روش های بیوپسی سوزنی، پزشک سوزن بیوپسی را از طریق پوست شما وارد بدن می کند. دو نوع مختلف بیوپسی سوزنی ریز و بیوپسی سوزن هسته وجود دارد. بیوپسی سوزنی ریز مناسب ضایعاتی است که به راحتی قابل مشاهده و احساس هستند. بیوپسی سوزنی هسته بافت بیشتری را نسبت به بیوپسی سوزنی ریز فراهم می کند که برای مواردی که بافت بیشتری برای تشخیص پزشک نیاز باشد مفید است.

بیوپسی لثه

بیوپسی براش (brush)

بیوپسی براش یک روش غیرتهاجمی است. اغلب اولین قدم پزشک در صورت عدم نیاز به بیوپسی فوری، تهاجمی تر، بیوپسی براش است. از آن برای ارزیابی اولیه استفاده می شود. در صورتی که نتایج آزمایش نشان دهنده وجود سلول های مشکوک یا غیرطبیعی یا سرطان باشد، پزشک احتمالا از بیوپسی برش یا Excisional  برای تأیید تشخیص استفاده می کند.

موارد استفاده آزمایش بیوپسی لثه

آزمایش بیوپسی لثه برای غیرطبیعی یا مشکوک بودن لثه به کار می رود. پزشک ممکن است آن را برای کمک به تشخیص علائم زیر توصیه کند:

• وجود زخم یا ضایعه ای روی لثه بیش از دو هفته
• لکه سفید یا قرمز روی لثه
• وجود زخم های لثه که از بین نمیروند
• تورم لثه که از بین نمی رود
• بروز تغییراتی در لثه های شما که سبب سست شدن دندان یا پروتز آن می شود

از بیوپسی لثه به همراه تست های تصویربرداری شامل اشعه X، سی تی اسکن و اسکن MRI برای تعیین مرحله سرطان لثه نیز استفاده می شود. تشخیص زودرس به معنی زخم کمتر ناشی از برداشتن تومورها و میزان بقای بالاتر است.

آمادگی برای بیوپسی لثه

در کل نیازی نیست که اقدامات زیادی را برای آمادگی برای بیوپسی لثه انجام دهید. اگر از داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه یا مکمل های گیاهی استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید و در مورد چگونگی استفاده از این داروها قبل و بعد از تست صحبت کنید.

برخی از داروها که لخته شدن شدن خون را تحت تاثیر قرار می دهند از جمله داروهای رقیق کننده خون و ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن ممکن است نتایج بیوپسی لثه را تحت تأثیر قرار دهند. در صورت استفاده از هر کدام از این داروها، پزشک ممکن است دستورالعمل های ویژه ای را به شما ارائه دهد.

همچنین ممکن است لازم باشد چند ساعت قبل از بیوپسی لثه، از خوردن غذا اجتناب نمایید.

انتظارات در طی بیوپسی لثه

معمولاً بیوپسی لثه سرپایی در بیمارستان یا مطب توسط پزشک، دندانپزشک، پریودنتیست یا جراح دهان انجام می شود. پریودنتیست دندانپزشکی است که در بیماری های مرتبط با لثه و بافت دهان تخصص دارد.

آماده کردن بخش غیرطبیعی لثه

ابتدا پزشک بافت لثه را با کرم موضعی ضدعفونی می کند. سپس برای بی حس کردن لثه، به لثه شما بی حس کننده موضعی تزریق می کنند. همچنین ممکن است پزشک به جای تزریق، مسکن را بر روی بافت لثه شما اسپری کند.

امکان دارد پزشک از یک منقبض کننده گونه برای دسترسی راحت تر به دهان شما استفاده کند.

اگر دسترسی به محل ضایعه دشوار باشد، ممکن است بیهوشی دریافت کنید. با انجام این کار، شما برای کل مراحل بیوپسی در خواب عمیقی فرو می روید. پزشک شما با این روش می تواند بدون اینکه دردی برای شما ایجاد کند در درون دهان شما حرکت کند و به مناطق دشوار نیز دسترسی پیدا کند.

بیوپسی برش یا excisional

اگر شما نیاز به بیوپسی excisional باز یا برش دارید، پزشک شما برش کوچکی را در سطح لثه ایجاد می کند. در حین عمل ممکن است احساس فشار یا ناراحتی خفیفی کنید. پزشک شما با استفاده از بی حسی موضعی، از احساس درد شما جلوگیری می کند.

استفاده از برق برای متوقف کردن هرگونه خونریزی ممکن است لازم شود. این روش شامل استفاده از جریان الکتریکی یا لیزر برای بستن رگ های خونی است. در بعضی موارد، پزشک شما برای بستن ناحیه باز و سرعت بخشیدن به بهبود از بخیه استفاده می کند. گاهی اوقات این بخیه ها قابل جذب هستند که بدین معناست که آنها به طور طبیعی حل می شوند. در صورتی که بخیه قابل جذب نباشد، باید حدود یک هفته بعد برای کشیدن آنها دوباره به پزشک خود مراجعه کنید.

بیوپسی سوزنی پوستی

در جریان بیوپسی سوزنی پوستی، پزشک شما سوزنی را از روی لثه شما وارد ضایعه می کند و برخی سلول ها را استخراج می کند. آنها ممکن است این تکنیک را در چندین نقطه مختلف در منطقه آسیب دیده تکرار کنند.

بیوپسی سوزنی هسته پوستی

پزشک در بیوپسی سوزنی هسته پوستی، تیغه دایره ای کوچک را بر روی ناحیه آسیب دیده فشار می دهد. سوزن یک قسمت پوست را با حاشیه گرد خود می برد. با کشیدن مرکز منطقه، پزشک هسته سلول را استخراج می کند. ممکن است هنگام بیرون کشیدن نمونه بافت، صدای بلندی را بشنوید. البته ندرتا در حین این نوع بیوپسی خونریزی زیادی در ناحیه وجود دارد. این ناحیه معمولاً بدون نیاز به بخیه بهبود می یابد.

بیوپسی براش

در بیوپسی براش، احتمالا به بی حسی موضعی احتیاج نخواهید داشت. پزشک شما یک براش را با شدت بر روی ناحیه غیرطبیعی لثه شما مالش می دهد. در طی این روش ممکن است خونریزی، ناراحتی و درد خفیفی را تجربه کنید. از آنجایی که این روش غیرتهاجمی است، بنابراین پس از آن نیازی به بخیه نخواهید داشت.

دوره ریکاوری پس از بیوپسی

بی حسی ناشی از بیوپسی لثه به تدریج از بین می رود. شما قادر هستید فعالیت های عادی و رژیم غذایی خود را در همان روز از سر بگیرید.

در حین بهبودی، محل انجام بیوپسی ممکن است برای چند روز کمی دردناک باشد. احتمال دارد پزشک به شما توصیه کند که برای یک هفته آن قسمت را مسواک نزنید. در صورت نیاز به بخیه، ممکن است لازم باشد برای کشیدن آن دوباره به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

در صورت بروز علائم زیر در لثه خود با پزشک تماس بگیرید:

• خونریزی
• تورم
• زخم طولانی مدت

بیوپسی لثه

خطرات ناشی از بیوپسی لثه

دو خطر جدی خونریزی طولانی مدت و عفونت لثه ناشی از بیوپسی لثه بسیار نادر هستند.

در صورت بروز این علائم با پزشک خود تماس بگیرید:

• خونریزی بیش از حد در محل بیوپسی
• درد یا سوزش که بیش از چند روز طول بکشد
• تورم لثه ها
• تب بالا یا لرز

بررسی نتایج بیوپسی لثه

نمونه بافتی که در هنگام بیوپسی لثه گرفته می شود به آزمایشگاه آسیب شناسی فرستاده می شود. پزشک متخصص آسیب شناس نمونه بیوپسی را زیر میکروسکوپ ارزیابی می کند. متخصص آسیب شناس پس از شناسایی هرگونه علائم سرطان یا ناهنجاری های دیگر، گزارش خود را به پزشک ارائه می دهد.

علاوه بر سرطان، نتیجه غیرطبیعی ناشی از بیوپسی لثه حاکی از موارد زیر است:

• آمیلوئیدوز سیستمیک: این شرایطی است که پروتئین های غیرطبیعی آمیلوئیدها، در اندام های شما جمع شده و در سایر قسمت های بدن از جمله لثه های شما پخش می شوند.
• پورپورا ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک TPP: یک بیماری نادر و کشنده لخته شدن خون است که می تواند منجر به خونریزی لثه شود.
• ضایعات خوش خیم دهان یا عفونت ها

در صورتی که نتایج بیوپسی شما سلول های پیش سرطانی یا سرطانی را نشان دهد، ممکن است پیش از شروع درمان برای تأیید تشخیص، به بیوپسی از طریق برش  نیاز داشته باشید. اگر بیوپسی شما نشان دهنده سرطان لثه باشد، پزشک شما بر اساس مرحله سرطان یک برنامه درمانی را انتخاب می کند. تشخیص زودهنگام سرطان لثه می تواند موجب اطمینان از داشتن بهترین فرصت برای درمان موفقیت آمیز و بهبود شود.